ROC Mondriaan en Saffier werken aan een vernieuwende manier aan opleiding. Bij deze aanpak staan verbinding en onderzoek voorop. Leerlingen worden samen opgeleid én ze doen onderzoek om de zorg te verbeteren. Hoe werkt dat? Wat zijn de uitdagingen? Wat zijn de successen? Een dubbelinterview met Margriet Klink (Coach Learning Community, Praktijkopleider Saffier) en Flora van Eck (Onderwijsdirecteur ROC Mondriaan).

Leerlingen en stagiaires zorg en welzijn willen jullie meer begeleiden in het onderzoek doen. Waar kan onderzoek van studenten bij helpen in de zorg?

Flora: ‘Er komen steeds meer mogelijkheden voor oplossingen in de zorg en een groot deel van de taak van de toekomstige zorg- en welzijnsprofessional zal gaan draaien om preventie. Om goed te kunnen adviseren moet je ook goed kunnen onderzoeken. Onderzoeksvaardigheden worden steeds belangrijker. Zorg- en welzijnsopleidingen gaan al lang niet meer over het afvinken van vaardigheden alleen, het gaat om een onderzoeks- en ontwikkelgerichte houding van onze studenten en (toekomstige) medewerkers.’

Margriet Klink: ‘Het kan gaan van heel praktische toepassingen tot belangrijke inzichten. En van klein naar groot. Theorie wordt verbonden met praktijk en oud met jong. Onderzoek vanuit de studenten helpt niet alleen de zorg vooruit, maar ook het onderwijs zelf.’

Dat klinkt ideaal, zijn er daarin ook uitdagingen vanuit de zorgpraktijk?

Flora: ‘Het is iets waar we samen in leren. Soms merk je bij onderzoek bijvoorbeeld dat er een aanbeveling komt, maar dat die toch in de kast blijft liggen. Het is een beetje hetzelfde als met goede voornemens: je wilt iets aanpakken, maar blijft het toch doen zoals je het gewend was. Verandering kost tijd en doorzetten.’
Margriet: ‘Vaak denk je dat het vooral tijd gaat kosten – terwijl innovaties vaak tijd opleveren. Er moet wel tijd zijn om ze te implementeren en mensen te doen inzien dat het de bedoeling is de zorg juist makkelijker te maken.’

Zijn er ook uitdagingen vanuit de studenten?

Flora: ‘Het is logisch dat studenten houvast zoeken in het vaste onderwijsprogramma. Studenten, dat geldt ook voor de begeleiders overigens, moeten zich veilig en gestimuleerd voelen te onderzoeken én het moet goed begeleid gebeuren. Onderzoek moet binnen zorgonderwijs eigenlijk een vaste plek krijgen. In de toekomst zou je het zo kunnen inrichten, dat één van de stages een onderzoeksstage is’

Hoe gaat het bij de Learning Community van Saffier en ROC Mondriaan?

Margriet: ‘We zijn enkele jaren geleden gestart en proberen op meerdere locaties groepjes te krijgen van studenten die gezamenlijk zo’n community vormen, onder begeleiding van de praktijkopleiders en docenten. We onderzoeken eerst waar behoefte aan is op de locatie. Elke locatie heeft eigen uitdagingen die oplossingsrichtingen vragen en dus het onderzoeken waard zijn. Daarnaast helpen sommige inzichten de zorg in zijn algemeenheid vooruit.’

Flora: ‘Samenwerken is heel belangrijk. Niet zomaar in het wilde weg gaan onderzoeken, dat heeft geen zin. Je wilt die onderlinge dynamiek, ook met de deskundige medewerkers van de locaties.’

Wat is de meerwaarde van deze samenwerking?

Flora: ‘Los van innovatie en inzichten: het leidt tot meer afstemming en kennisdeling.’

Margriet: ‘Het is ook interessant dat je letterlijk samen aan het leren bent die Learning Community vorm te geven. Reflecteren: waar willen we naartoe, waar lopen we tegenaan, wat kunnen we verbeteren?’

Flora: ‘Je blijft finetunen. Hoe zorgen we ervoor dat studenten weten wat ze willen onderzoeken? Dat de zorgpraktijk er iets aan heeft? We leren mét elkaar en ván elkaar.’

Margriet: ‘Zorg verbeteren doe je samen. We praten dus ook met andere samenwerkingsverbanden en andere Learning Communities; wat zien zij, wat zijn hun best practices? Zo leren we ook weer van elkaar in die verbindingen.’

Heb je een mooi voorbeeld van een succes wat een inzicht of innovatie betreft?

Margriet: ‘Onderzoek naar de praktische toepassing van het aanleren van vaardigheden aan mensen met dementie. Over het algemeen is de aanname dat mensen met dementie niets meer kunnen leren tegen de tijd dat ze in het verpleeghuis kunnen wonen. Eerder was al aangetoond dat dit mogelijk is. Maar hoe kan de zorg hier nu aan bij dragen? Dit is onderzocht en vastgelegd op beeld. Dat levert dan weer inzichten op, waarover op de afdelingen dan gesproken wordt.’

Flora: ‘Of het experimenteren met de Micro-Cosmos, een bedkap die omgevingsgeluid en -licht filtert en zo slaapkwaliteit verbetert, in het domein Expertise Dementie. Er kunnen ook licht- en geluidselementen worden toegevoegd, wat helpt om onrust weg te nemen. Het is mooi dat studenten zich gesteund voelen dit soort onderzoeken uit te voeren’

Wat zijn de belangrijkste succesfactoren van deze samenwerking?

Flora: ‘Verbinding. Dat denk ik echt. Met elkaar in gesprek blijven, het niet erg vinden als iets eens niet lukt, maar daarvan leren.’

Margriet: ‘Het de tijd geven en niet alles in beton gieten. Blijven luisteren naar wat de behoefte is vanuit de zorg en wat studenten nodig hebben. En: de successen vieren. Zelfs de kleine.’